Faydalı Bilgiler

TÜRK MİLLETİ ADINA

  T.C.

ANKARA

1. İŞ MAHKEMESİ                                                                                                                              GEREKÇELİ  KARAR

ESAS NO    : 2018/125 Esas

KARAR NO    : 2019/716

HAKİM    : Hızır ERDEM  29964

KATİP    : Murat KAYA  120218

DAVACI  : ...................................

VEKİLİ    : Av. BÜLENT MUGAN - E. Tebligat Adreslidir.

DAVALI     : 1- ......................

DAVALI     : 2- ......................

VEKİLİ    : ...................................

DAVA    : Alacak (İşçi İle İşveren İlişkisinden Kaynaklanan)

DAVA TARİHİ    : 08/05/2018

KARAR TARİHİ    : 24/12/2019

KARAR YAZ. TARİHİ    : 24/01/2020

Mahkememizde görülmekte bulunan Alacak (İşçi İle İşveren İlişkisinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

Davacı vekili duruşmalarda tekrar ettiği dava dilekçesi ile özetle; 06/08/2010 ile 13/09/2014 tarihleri arasında, davalı şirketlerin, Rusya da bulunan şantiyelerinde,  200-300,00 USD'si şantiyede temel ihtiyaçların karşılanması için avans olarak, geriye kalanın ise banka kanalı ile kardeşinin hesabına ödenmek suretiyle, aylık net 2.200,00 USD ücretle, dini bayram tatillerinin bir günü ve yılbaşı tatilleri haricinde geriye kalan bütün milli bayram genel tatiller dahil, haftada 7 gün süreyle, 07:00-21:00 saatleri arasında, barınma ve de 3 öğün yemek yardımı da almak suretiyle,  davalı nezdinde, belirsiz süreli hizmet akdi ile aralarında organik bağ bulunan, davalılar nezdinde  çalıştırılan 30 yıllık tecrübeli ekip başı müvekkilinin,  ihbar süresiz ve de hakları karşılanmadan, haksız olarak iş akdinin feshi sebebiyle, fazlaya dair hakları saklı tutulmak suretiyle;

Kısmi alacak davası olarak ileri sürülmüş; kıdem tazminat alacak bedeli olarak  1.000,00 USD, ihbar tazminat alacak bedeli olarak 1.000,00 USD'nun 

Belirsiz alacak davası olarak ileri sürülmüş, fazla mesai alacak bedeli olarak 1.000,00 USD, hafta tatili alacak bedeli olarak 100,00 USD, UBGT alacak bedeli olarak 100,00 USD'nin, faizleri ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen  tahsili ile müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.

Davacı taraf vekili harçlandırılmış  ıslah dilekçesi ile taleplerini arttırarak, kıdem tazminat alacak bedeli olarak 5.795,17 USD, ihbar tazminat alacak bedeli olarak 5.413,89 USD, fazla mesai alacak bedeli olarak 15.291,50 USD, hafta tatili alacak bedeli olarak 2.617,88 USD, UBGT alacak bedeli olarak 641,63 USD'nin, faizleri ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen  tahsili ile müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı .......................  vekili savunmasında özetle; öncelikle zaman aşımı itirazında bulunarak, iddiaları inkar ederek, müvekkili nezdinde çalıştırılmayan, aralarında hizmet ilişkisi bulunmayan davacının, aleyhe davasının yanlış husumetten reddine karar verilmesini talep etmşitir.

Davalı ........................ ... Şirketi vekili savunmalarında özetle; İş kur hizmet sözleşmesi ile belirli süreli hizmet akdine dayalı , yurt dışında çalıştırılan davacının, aleyhindeki davasının, Rusya Federasyon kanunları da uygulanarak, yetkisizlik ve de görevsizlik nedeniyle usulden ve de belirli süreli hizmet akdine dayalı çalışmaları nedeniyle de, hak edilebilir şartları oluşmadığından, aleyhe davanın tümden reddine karar verilmesini talep etmiştir.

Mahkemece dosya içerisine celp ve ibraz edilen, davacının yurt dışı giriş çıkış kaydı, ........................AŞ'nin ticaret sicil kaydı, davalı şirketlerin aleyhindeki Ankara iş mahkemelerinde Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşmiş , aynı döneme ilişkin aralarında organik bağ olduğunun hükmen tespit edilmiş karar suretleri, davalı.......................... ile davacı arasındaki yurt dışı hizmet akitleri, emsal ücret  ve yurt dışı çalışanların barınma ve iaşesine ilişkin bedellere dair müzekkere cevabı, banka hesap ekstresi ile davacı ve de dinlenen tanıkların SGK hizmet listesi incelenip, yeminli olarak tanıklar dinlenilerek, hukukçu hesap bilirkişisinden rapor tanzim ettirilmiştir.

Taraflar arasındaki ihtilafın; davacının, davalılar ile ve de davalıların kendi aralarındaki ilişkinin niteliği,  hizmetin süresi,  gerçek  ve giydirilmiş brüt ücretin miktarı ile hizmet akdinin tazminat haklı veya haksız olarak kim tarafından sona erdirildiği ile  talep edilebilecek alacaklar ile var ise davalıların sorumluluk miktarlarına ilişkin meseleler olduğu anlaşılmaktadır.

İtibar edilen tanık beyanları ve emsal yurt dışı Rusya Federasyonundaki aynı döneme ilişkin davalılar nezdinde çalışan bir kısım işçilerin hükmen kesinleşmiş kararları, yurt dışı giriş çıkış kayıtları ve iş kur yurt dışı hizmet akdi ve SGK hizmet listesi birlikte değerlendirilmesi ile davacının, aynı organizasyon içerisinde yurt dışı Rusya Fedarasyonundaki inşaat şantiye iş yerinde, 06/08/2010-13/09/2014 tarihleri arasında, aralarında kıdem ve ihbar tazminatı için söz konusu olan zaman aşımı geçmeyecek şekilde, kesintili ve toplam 2 yıl 7 ay 12  gün süreyle,  hizmet akdine dayalı olarak çalıştırılan davacının, türkiye'ye izin kullanmak için gönderilip, bir daha çağrılmamak suretiyle ve de yurt dışındaki projenin sona ermesi isnadı ile  iş akdinin sona erdirildiği kanaatine varılmıştır.

Davacının, hizmet ilişkisinin yapılan işin niteliğince,  4857 sayılı kanunun 11 maddesi kapsamında , sözleşmede zayıf olan işçinin korunması maksatlı yorum ile davacı tarafça da kabul edilmemekle, belirli olarak düzenlenmesine , objektif, somut bir sebep de görülmemekle,  belirsiz süreli hizmet ilişkisi olarak kabulü gerektiği ve  de ispat külfeti kendisinde olan davalı işverenlikçe tazminat haksız ve ya karşılamış vaziyette iş akdi sona erdirildiği yeterince ispatlanmamakla, tespiti gereken son giydirilmiş ücret üzerinden ve de toplam kıdemince,  kıdem ve de ihbar tazminat talebinin yerinde olduğu kanaatine varılmıştır.

Davacının ücretinin tespitinde, itibar edilen tanık beyanları ve de yaptığı iş ve de geçmişteki tecrübesi ile banka hesap ekstreleri ve de emsal ücret araştırma müzekkere cevapları irlikte  değerlendirildiğinde,  talebi ile bağlı kalınarak, talep gibi aylık çıplak net 2.200,00 USD olduğu ve şantiye ortamında yurt dışında haftanın 7 günü 3 öğün yemek yardımı almak suretiyle, çalıştırılması sebebiyle, emsal Yargıtay kararları da dikkate alınarak, giydirilmiş ücretinin tespitinde, 150,00 USD'lik sosyal yardımın eklenmesi gerektiği, ancak, yine son yüksek Yargı kararlarıyla da istikrarlı hale gelen, tazminata esas olacak ücretin brütleştirilmesinde, yurt dışı çalışmaları sebebiyle, SGK prim payının kısa vadeli sigorta ve genel sağlık sigorta primi karşılığı  % 5 olarak alınması gerektiği kanaatine varılmıştır.

Davalı işverenlikçe, usulünce davacıyı bağlayacak nitelikte tutulması gereken, mahsus sütunları doldurulmuş ücret bordrosu veya devam çizelgesi ibraz edilmemekle, yurt dışında fiili şehadet süresi ve dönem ile bağlılık ve de zaman aşımı sebebiyle, istenemez duruma düşen dönem dışında, itiar edilen tanık beyanlarıyla, dini bayramlarda 1'er gün ve yıl başı haricinde diğer bayram genel tatillerin tamamı dahil,  15 günde bir hafta tatilinden yararlandırılarak, çalışılan her gün 08:00 ile 19:00 saatleri arasında, haftalık ortalama bir hafta 22 saat, bir hafta 19,5 saat fazla mesai yapmak suretiyle çalıştırıldığı kanaatine varılmıştır.

Mahkemece, takdiri nitelikteki delillerle, tespit edilen ve yurt dışındaki tatil ve fazla mesailerden, yargıtay uygulamaları ile oluşturulan makul karine indiriminin, fazla mesai için takdiren % 40 oranında, geriye kalan tatil çalışmalarında ise, tam gün boyunca çalışmayı gerektirmemekle,  Yargıtay uygulamaları doğrultusunda % 30 makul karine indirimi uygulanması gerektiği kanaatine varılmıştır.

Türk Vatandaşı olan davacının, çalıştığı yerin yurt dışı olmasına rağmen, talebine de üstünlük tanınarak, emsal Yargıtay kararları da göz önünde tutularak, Türk Hukukunun uygulaması gerektiği ve de kamu düzeninden olan kıdem tazminatı için tavan hesabında, kıdem tazminatı için fesih tarihindeki, taraflar arasındaki anlaşılan yabancı paranın,  Türk Lirası karşılığı üzerinden, tavan sınırlamasının belirlenmesi gerektiği , kanaatine varılmıştır.

Zaman aşımı itirazının ise, kıdem ve ihbar tazminatı için, fesihten itibaren,  10 yıllık süre geçmemekle, yerinde olmadığı kanaatine varılmıştır.

Yukarıdaki tespit ve  değerlendirmeler doğrultusunda,  hukuka uygun, izlenebilir, kök rapordaki itirazlar da irdelenmiş vaziyetteki dosya içerisindeki 08/11/2019 tarihli E. TERZİ imzalı rapordaki 1. İhtimal hesap değerleriyle, davacının, davalıdan   talep edebileceği, 1475 sayılı kanunun 14 maddesince,  kıdem tazminat alacak bedelinin 5.795,17 USD,  4857 sayılı kanunun 17 maddesince, kıdemince 6 haftalık  ihbar süresi karşılığı ihbar tazminat alacak bedelinin 4.602,78 USD, 41 ve 63 maddelerince, fazla mesai alacak bedelinin   bilirkişi raporundaki değer üzerinden kabul edilen takdiri indirim oranında re sen yapılah hesaplama ile ( 21.845,00 x 0,60 =) 13.107,00 USD, 46 maddesince hafta tatili alacak bedelinin 2.617,88 USD, 47 maddesince bayram genel tatil alacak bedelinin 641,63 USD olması  gerektiği, fazlaya dair talebin ise reddi gerektiği, faiz başlangıç tarihi hususunda, kıdem tazminatı için akdin feshi, diğer alacaklar yönünden, ihbar tazminatı için tefhime uygun dava ve de ıslah tarihi ile diğer belirsiz nitelikli alacaklar için  dava tarihi  dikkate alınmak suretiyle, karar harcı hususunda ise, hüküm tarihindeki yabancı paranın TL karşılığı dikkate alınmak suretiyle, aşağıdaki hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM:

Yukarıda açıklanan nedenlerle; 

1- Davanın kısmen kabul kısmen reddiyle,  

a-  Kıdem tazminat alacak bedeli olarak, Brüt 5.795,17 USD nun 30/05/2016 tarihinden itibaren, yürütülecek en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte, davalılardan müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya verilmesine,

b- İhbar tazminat alacak bedeli olarak Brüt 4.602,78 USD nun 1.000,00 USD sinin 08/05/2018   tarihinden itibaren,  geriye kalanın   21/05/2019 tarihinden itibaren, yürütülecek yasal faizi ile birlikte, davalılardan müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya verilmesine,

c-Fazla mesai alacak bedeli olarak Net 13.107,00 USD nin,  08/05/2018   tarihinden itibaren, yürütülecek en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte, davalılardan müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya verilmesine,

d-Hafta tatili alacak bedeli olarak Net 2.617,88 USD nin, 08/05/2018   tarihinden itibaren,   yürütülecek en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte, davalılardan müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya verilmesine,

e-Bayram genel tatil alacak bedeli olarak Net  641,63 USD nin 08/05/2018   tarihinden itibaren,   yürütülecek en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte, davalılardan müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya verilmesine,

f-Geriye kalan talebin reddine,

g-Brüt olarak hükmedilen alacaklara ilişkin, kıdem tazminatında damga vergisi ile ihbar tazminatında yurt dışı çalışması sebepli % 5 Genel Sağlık Sigorta Primine dair   yasal kesintilerinin  infazı sırasında mahsubuna,

2-Hükmedilen bedel üzerinden alınması gereken 10.878,26 TL harçtan peşin alınan indirim ile bakiye 9.498,36 TL harcın davalılardan müştereken ve müteselsilen alınıp hazineye gelir kaydına, 

3-Davacı tarafından peşin yatırılan başvuru, nispi ve ıslah harcı olmak üzere toplam  1.415,80 TL nin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya verilmesine,

4-Kendilerini vekil ile temsili nedeniyle, yürürlükteki vekalet ücret tarifesince, haklılık miktarlarınca hesaben takdiredilen;

a-15.490,00  TL vekalet ücretinin, davalılardan müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya verilmesine,

b-2.725,00  TL vekalet ücretinin, davacıdan alınıp davalılara  verilmesine 

5-Davacının yapmış olduğu yargılama giderleri,  tebligat posta masrafı ,tanık ve bilirkişi ücreti olmak üzere toplam kullanılan 915,70TL nin davanın kabul red oranı nazara alınarak takdiren 855,00 TL'sinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya verilmesine, geri kalan kısmının davacı üzerinde bırakılmasına 

6-Arabulucuk aşamasında Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 280,00 TL  arabuluculuk ücretinin, davanın kabul red oranı dikkate alınarak, 255,00 TL sinin davalılardan müştereken ve müteselsilen, geriye kalan 25,00 TL sinin davacıdan alınıp, hazineye gelir kaydı için defterdarlık muhasebe müdürlüğüne müzekkere yazılmasına,  

7- Peşin yatırılıp kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine

Taraf vekillerinin yüzüne karşı,  gerekçeli kararın tebliğinden itibaren, iki haftalık süre içinde İstinaf  kanun yolu açık olmak üzere karar verildi.Usulen okunup, açıklandı. 24/12/2019   

Katip 120218                      Hakim 29964

e-imzalıdır.                           e-imzalıdır.